Uitgesproken, toekomstgericht en verbindend
De Warmoes in Hart van de Waalsprong
Hart van de Waalsprong ligt vlak bij het dorpje Lent, waar warmoezeniers vroeger groente en fruit verbouwden voor de stad. Historische tuinderij De Warmoes wordt tegenwoordig omringd door nieuwbouw, wat voordelen met zich meebrengt, maar ook beperkingen.
'We zitten midden in het oogstseizoen,' zegt Marlies van Loon, coördinator van De Warmoes, terwijl we gaan zitten in de serre van het vorig jaar verbouwde Tuincafé. Dit betekent dagen met veel bezoekers die seizoensgroenten komen plukken. 'In de jaren twintig kwamen de stedelingen al voor vijf cent zo veel kersen eten als ze op konden.' Ze wijst naar buiten, waar de oude fruitbomen nu in bloei staan.
De Warmoes is in de jaren tachtig ontstaan doordat een aantal tuinders het stuk grond wilden behouden als traditioneel warmoezeniersbedrijf, inclusief de wijze van telen. Het wordt niet aangemerkt als historisch erfgoed, waardoor Marlies en haar collega Barbara Hine al twee keer de strijd met de gemeente zijn aangegaan voor het behoud van de locatie. Ze hebben een plan geschreven voor De Warmoes met activiteiten, horeca, en ruimte voor evenementen. Hiervoor hebben ze ook fondsen en subsidies aangeschreven. 'Barbara en ik waren al die tijd als vrijwilliger werkzaam, maar het werd te groot, ook de beheerder hier was vrijwilliger die het naast zijn eigen baan deed. Dit hebben we aangegeven bij het toenmalige bestuur van De Warmoes.'
De conclusie was dat er betaalde coördinatie moest komen. Van Loon en Hine werkten beiden in de groensector, bij Stichting Landschapsbeheer Gelderland. 'Toen hebben we daar tegelijk ontslag genomen, en zijn per 1 januari 2018 hier in dienst getreden.' De verbouwing was twee maanden daarvoor gestart: De Warmoes is uitgebreid met een aanbouw, nieuwe keuken, gastenverblijf, een winkeltje en een vergaderruimte. De Warmoes draait verder nog altijd op vrijwilligers. 'Maar mensen zetten zich gelukkig graag in voor iets bijzonders als De Warmoes, dat is heel mooi'.
Gelukkig ziet de gemeente inmiddels de meerwaarde voor de omgeving: naast een historische tuinderij is De Warmoes ook een plek voor vergaderingen, heerlijk eten met ingrediënten uit de tuin en inmiddels is ook de eerste bruiloft achter de rug. Er is een museum; daarnaast komen basisschoolklasjes kijken hoe alles groeit, waarbij leerlingen zelf plantjes potten en in de composthoop naar diertjes kijken. In de oude verbouwde koestal huurt een zorginstelling ruimte voor dagopvang voor licht dementerenden. 'Vijf dagen per week komen deelnemers op een stukje grond hierachter zelf groente verbouwen.' Marlies wijst naar buiten: 'Ze zitten hier ook vaak onder de kersenboom.'
Eerlijk is eerlijk: de ontwikkeling van De Waalsprong heeft De Warmoes grond oppervlakte gekost. Het is de vraag of ze straks nog zichtbaar zijn, zegt Marlies, maar: 'We willen het positief bekijken. We hebben nu een afspraak dat we hier vijftien jaar kunnen blijven, en met de komst van meer mensen en bedrijven is er extra aanloop.'
Wij willen graag het verhaal vertellen van de omgeving en de grond, de geschiedenis van deze plek, ons doel is De Warmoes openstellen voor publiek. We leveren ook groente en fruit aan restaurants in Nijmegen. Het is eigenlijk stadslandbouw wat we hier doen, dat komt tegenwoordig steeds meer terug.’ Marlies lacht: 'Stiekem zijn we heel hip.'
In ons hart hopen we dat met de komst van Hart van de Waalsprong er nog oude contouren of elementen blijven bestaan of terugkomen die verwijzen naar de geschiedenis van de plek. Hart van de Waalsprong ligt in het oeverwallenlandschap; het landschap met hagen, heggen, knotbomen en boomgaarden. Daar is nu nog wel wat van te zien.
Wanneer bewoners en bezoekers worden gewezen op die plekken met een verhaal creëer je weer verbondenheid.
'Weet waar je bouwt. Wijs nieuwe bewoners op bijzondere plekken in de omgeving. Organiseer een kennismakingsdag voor de buurt hier, doe eens gek, of eigenlijk, doe eens niet gek. Want het is toch heel logisch een historische locatie bij je project te betrekken?'