Uitgesproken, toekomstgericht en verbindend
Wat begon als een ommetje over het Perenlaantje in Oosterhout, met de (toen nog kleine) kinderen van Bas Broeder, is verworden tot een Stichting die zich sterk maakt voor het beheer en behoud van de kenmerkende hoogstamfruitboomgaarden in Nijmegen-Noord. Met een enorm succes tot gevolg.
Bas: ‘In de boomgaarden is terug te lezen hoe de bewoners van dit gebied destijds leefden. Het is belangrijk Betuws en cultureel erfgoed. Wat ik ervaarde, is dat veel van de gaarden vervallen waren en in de vergetelheid raakten. Zoals bijvoorbeeld Smitjesland. Die boomgaard was volledig overwoekerd. Er kwam nauwelijks licht bij de bodem. Je moest je door de brandnetels en de bramen wurmen om er te komen. Je kon je afvragen of het überhaupt nog wel een boomgaard was. Niemand was zich toen bewust van de waarde van deze groene plekken in een alsmaar drukkere bebouwde omgeving.’
Op zoek naar de eigenaar van de gaarden, kwam Bas bij de gemeente Nijmegen terecht. En met hen sloot hij een gebruikersovereenkomst om de boomgaarden nieuw leven in te blazen. Om ze te revitaliseren en te rehabiliteren, zoals dat met mooie termen heet. In 2014 werd de Stichting Co-bomen opgericht. Bas: ‘Al heel snel hadden we 100 leden. Die mensen lieten eigenlijk allemaal hun getuigenis zien: dit zijn mooie plekken en het is belangrijk dat die behouden blijven. Samen gingen we heel low-profile aan de slag met snoeidagen, het weer begaanbaar maken van de overwoekerde boomgaarden, oogstfeest eromheen, vuurtje stoken, eten en drinken en een bandje erbij. Super gezellig. En het werkte! Het werkte eigenlijk zo goed dat afgevraagd werd: wat zijn dat voor mensen? Zijn het van die milieufreaks die zich straks gaan vastketenen aan de boomgaarden? Maar we hebben altijd duidelijk gemaakt: wij zijn niet tegen de nieuwbouw. Die plannen liggen er; je weet dat er veel gebouwd wordt. Onze boodschap is: denk een beetje na hóe je bouwt. Die boomgaarden zijn waardevolle referenties naar het verleden. Volgens mij is het leuker om die te integreren in de plannen dan dat je ze weghaalt en er een saai grasveldje met wipkippen neerzet.’
In de loop van de tijd veranderde de gedachten over het belang van het behouden van de gaarden. Bas: ’Toen ik op gegeven moment zag dat er een nieuwbouwproject genaamd “Wonen in de Boomgaard” in de verkoop kwam, wist ik dat we met de Stichting op de goede weg waren. Als Co-bomen werken we veel samen met andere (groene) initiatieven in de Waalsprong. Zo is er het jaarlijkse Rondje Noord waarbij alle groene clubs boven de Waal hun (tuin)deuren opengooien. En tijdens het jaarlijkse oogstfeest in november vindt Expeditie Tuinfruit plaats. Dan delen we “olde ras” fruitboompjes uit aan bewoners in de Waalsprong. Zodat de oude Betuwse rassen weer terugkomen in het landschap en nieuwe bewoners fruit uit eigen tuin kunnen oogsten. Co-bomen springt ook in op events zoals cultureel Festival De Oversteek. Enkele boomgaarden zijn het decor voor optredens, theater, muziek, dans en literatuur. Kleine setting, verrassende dingen, mooie plekken. Dat is waar ik van hou: mensen kennis laten maken met de bijzondere plekken in het mooie Nijmegen-Noord.’
Bas vertelt over de toekomst van Co-bomen: ‘Binnen enkele jaren komen er in rap tempo allemaal mensen om de boomgaarden te wonen. Dan is het denk ik goed om het onderhoud van de gaarden over te dragen aan de nieuwe bewoners. Je moet ze medeplichtig maken voor het plezier wat ze er van hebben, toch? De inmiddels vruchtbare gaarden kunnen gouden plekken worden voor de buurt, voor participatie en ontmoeting, voor jong en oud. Maar wij trekken onze handen er niet helemaal van af hoor! Wij houden natuurlijk wel onze activiteiten waarbij we initiatieven in Noord op creatieve wijze met elkaar verbinden. Beetje promotie voor iedereen, fietsrondje, appelsapje halen bij de Warmoes of een picknick inclusief wegwerpborden bij Fabrikaat!’
Meer weten of lid worden van Co-bomen? Kijk dan op: www.cobomen.nl